ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਨਾਲ ਡਿੱਗ ਸਕਦਾ ਹੈ ਰਬੀ ਫਸਲਾਂ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ
ਡਾ: ਮਨਦੀਪ ਪੁਜਾਰਾ
doctorpujara@yahoo.com
ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਡਾਇਰੈਕਟਰ- ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਏਜੰਸੀ
ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਭਾਗ ਪੰਜਾਬ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ |
ਦੇਸ਼ ਦੇ ਉੱਤਰ ਪੱਛਮ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਨਾਜ ਉਤਪਾਦਨ ਰਾਜਾਂ ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਮੇਤ ਮਧ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਤਾਪਮਾਨ ਦੇ ਸਮਾਨ੍ਯਾ ਤੋਂ ਕਰੀਬ 5 ਡਿਗਰੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰਹਿਣ ਨਾਲ ਰਬੀ ਫਸਲਾਂ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਗਰਮ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਕ ਮੌਸਮ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇ ਤੱਕ ਬਣਿਆ ਰਿਹਾ, ਤਾਂ ਉਤਪਾਦਨ ਡਿੱਗ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਸਮਾਨ੍ਯਾ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਦੇ ਕਾਰਨ ਪੱਛਮੀ ਵਿਸ਼ੋਭ ਕਮਜੋਰ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਚਲਦੇ ਉੱਤਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮੈਦਾਨੀ ਇਲਾਕੀਆਂ ਵਿੱਚ ਠੰਡ ਨਹੀਂ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ। ਪੱਛਮੀ ਵਿਸ਼ੋਭ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੀ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਰਫ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜਨਵਰੀ ਵਿੱਚ ਬਾਰਿਸ਼ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਲੇਕਿਨ ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਪਿਛਲੇ 15 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵਾਰ ਜਨਵਰੀ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਸਭਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਪੰਜਾਬ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ ਉੱਤਮ ਵਿਗਿਆਨੀ ਨਵਤੇਜ ਬੇਂਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸਾਲ ਦੇ ਇਸ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਕਣਕ ਲਈ ਔਸਤ ਤਾਪਮਾਨ 18 ਡਿਗਰੀ ਸੇਲਸਿਅਸ ਰਹਿਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਲੇਕਿਨ ਹੁਣ ਤਾਪਮਾਨ 22 ਤੋਂ 23 ਡਿਗਰੀ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਿੰਚਾਈ ਕਰਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਕਣਕ ਉੱਤੇ ਬਰੀਕੀ ਨਾਲ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਖਰੀਫ ਸੀਜਨ ਵਿੱਚ ਸੁੱਕੇ ਅਤੇ ਹੁਣ ਤਾਪਮਾਨ ਵਧਣ ਨਾਲ ਰਬੀ ਸੀਜਨ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਵੀ ਬੁਆਈ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਇਸ ਸਾਲ ਉਤਪਾਦਨ ਘਟਣ ਦੇ ਆਸਾਰ ਹਨ।
ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ 8 ਜਨਵਰੀ ਤੱਕ ਦੇ ਆਂਕੜੇ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਚਾਲੂ ਰਬੀ ਸੀਜਨ ਦੀ ਬੁਆਈ 3 ਫੀਸਦੀ ਡਿੱਗ ਕੇ 5.65 ਕਰੋੜ ਹੇਕਟੇਇਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਹੈ। ਜਦਕਿ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਹੁਣ ਤੱਕ 5.82 ਕਰੋੜ ਹੇਕਟੇਇਰ ਵਿੱਚ ਬੁਆਈ ਹੋਈ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਣਕ ਅਨੁਸੰਧਾਨ ਸੰਸਥਾਨ, ਕਰਨਾਲ ਦੀ ਨਿਦੇਸ਼ਕ ਇੰਦੁ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਣਕ ਦੇ ਆਖਰੀ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਮੌਸਮ ਦੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਭੂਮਿਕਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਫਰਵਰੀ ਅਤੇ ਮਾਰਚ ਦੇ ਮਹੀਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਠੰਡੀ ਜਲਵਾਯੂ ਕਣਕ ਦੀ ਫਸਲ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਗਲੇ ਕੁੱਝ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਤਾਪਮਾਨ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਦੋ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਅਸੀ ਕਣਕ ਦੀ ਜਬਰਦਸਤ ਫਸਲ ਪਾ ਸੱਕਦੇ ਹਾਂ।
